ارگ باستانی نوشیجان Noushijan ancient hill
ارگ باستانی نوشیجان
Noushijan ancient hill
پس از دژگوراب ، ارگ نوشیجان کهن ترین بنای باز مانده در اطراف ملایراست . ارگ باستانی نوشیجان در ۲۰ کیلومتری شمال غرب ملایر در مسیر جاده فرعی همدان، نهاوند بر روی تپه ای طبیعی ، مشرف برجلگه شورکات قرار گرفته است .ازسال ۱۳۴۶ موسسه ایرانشناسی بریتانیا به سرپرستی دیوید استروناخ عملیات شناسایی و کاوش در نوشیجان را آغاز کرد. کاوشهای استروناخ و دستیارانش طی شش فصل و تا سال ۱۳۵۱ ادامه یافت و مشخص کرد که این تپه در سه دوره تاریخی اشکانی هخامنشی و ماد محل استقرار بوده است و مهمترین و باستانی ترین لایه آن مربوط به سکونت اقوام ماد است .کشفیات نوشیجان ثابت کرد مادها از نیمه دوم قرن هشتم قبل از میلاد ، تا نیمه اول قرن ششم قبل از میلاد ، در این مکان مستقر بودند . اهمیت ارگ نوشیجان به دلیل معماری ویژه آن است نوشیجان نمونه‌ای از مهمترین نیایشگاه مادها بوده و عناصر این مجموعه به عنوان نخستین الگوی معماری ایرانی از ارزشمند ترین آثار تاریخی کشور محسوب میشود . یکی از دربهای ارگ نوشیجان رو به جلو باز میشود پس از عبور از این درب و گذشتن از راهروهای کوتاه آثاری از سه اتاق باریک و کشیده دیده میشود که احتمالاً محل انباشت و آذوقه و یا نگهداری تسلیحات نظامی بوده اند دیواره های بازمانده این اتاق ها بیش از ۶ متر ارتفاع دارند این اتاقها با درهایی طاقی شکل و تودرتو به هم متصل هستند. زیباترین بخش مجموعه تپه نوشیجان معبد چلیپا است که با پلان نیم چلیپا ساخته شده است این معبد که استروناخ آن را دومین نیایشگاه نامیده ، در مرکز مجموعه قرار دارد . معبد چلیپا به آتشکده های ساسانی شبیه است و به همین دلیل نوشیجان را یک نیایشگاه کهن می دانند. نیایشگاه دوم دارای طاقچه هایی است که به آنها پنجره کور می‌گویند و محلی بوده که نیایشگران هدایای خود را تقدیم کردند در مرکز پرستشگاه چلیپا سکوی مکعب شکل قرار گرفته که آتش دان این معبد محسوب می شده است . تالار ستوندار بنای مستقل در شمال ارگ نوشیجان. دارای ۱۲ ستون چوبی در سه ردیف چهارتایی . ستونها به دلیل گذر زمان پوسیده و از بین رفته اند دیوارهای تالار دارای تزئینات چندلایه و زیبا هستند در جنوب تالار ستوندار طاقچه های بزرگی نظیر پنجره های کور معبد چلیپا دیده می شود و دور تا دور دیوار حیاط تزیین شده است برخی پژوهشگران سبک این تالار را بر گرفته از معماری "اورارتویی"می‌دانند . تالار ستوندار دو اتاق دارد که طاقچه های مثلثی کوچکی در دامنه دیوارهای آنها ساخته شده است حفره ای بزرگ نیز در حیاط تالار ستوندار دیده میشود که بیش از ۱۵ متر عمق دارد و به گمان باستان‌شناسان بقایایی از یک آب انبار است . در پیرامون مجموعه نوشیجان حصار خشتی مرتفعی با ارتفاع ۸ متر و چینه هایی پهن وجود داشته ، که از ساکنین محافظت می کرده است و اینک از بین رفته است
منبع : صدا و سیمای مرکز استان همدان " متن یک فیلم مستند"
فیلم مربوط به ارگ نوشیجان را می توانید در بخش فیلم وبلاگ ، در بالای صفحه مشاهده بفرمایید
