ملایر؛ منطقه کم نظیر گردشگری در غرب کشور
ملایر، شهر جهانی انگور با تاکستان های زرخیز فراوان، شهر ملی مبل منبت و مهد هنر دستان مردمان هنرمند و خوش ذوق است، اینجا واقفین خیراندیش، شهدای سرافراز، عالمان و نخبگان نام آور و افتخارآفرین بخشی از تاریخ ماندگار این سرزمین را رقم زده اند.
به گزارش ایسنا،ملایر از دیرباز مهد پرورش اندیشمندان بزرگی بوده که هم گام و هم نوا با مردمان مهربان و خون گرمش، در برهه‌های زمانی مختلف خوش درخشیده و آثار به جا مانده در این شهر گواه روشن فرهنگ و تمدن غنی این دیار کهن است.
در مورد وجه تسمیه این شهر مورخین اظهارداشته‌اند که نام " ملایر" ترکیبی از دو واژه " مال " به معنای خانه و واژه " آیر" معروف به" آگر" است که در زبان مادی به معنای آتش بوده، بنابراین " مال آیر" یعنی سرزمین آتش.
نظر دیگر بر این است که ملایر از واژه " مال" به معنای خانه و کلمه " آیر" به معنی آریایی‌ها بوده یعنی سرزمین آریایی ها " مل آگر" به معنای تپه آتش نیز هست؛ در آن زمان مادها با روشن کردن آتش بر روی تپه ها و کوهها، اخبار و احادیث را به سایر مناطق اطراف میرساندند. گذشته از این در زمان حمله اعراب به ایران، هنگام عبور از این منطقه به آب دست نیافتند و به همین دلیل آن را " ماء لایری " به معنای آب دیده نشده خواندند.
اگرچه این منطقه از قدیم به نام ملایر شناخته شده است اما شهر فعلی آن در سال 1224 هجری قمری به دستور فتحعلی شاه قاجار و توسط فرزند وی محمد علی میرزای دولتشاه، والی کرمانشاه، بنا نهاده شد و شیخعلی میرزا به پاس قدردانی از دولتشاه، نام این شهر را " دولت آباد " نامید و با توجه به جمعیت رو به رشد ملایر در سال 1236 هجری قمری بنیان بازار، مسجد، مدرسه، حمام و کاروان سرا در آن نهاده شد.
از جمله آثار باستانی و اماکن دیدنی موجود در ملایر می توان به آتشکده باستانی نوشیجان، بوستان تاریخی سیف الدوله،پارک صلح ملل ، یخچال میرفتاح (تخریب 70 درصدی در سیل)، تالاب آق گل، دریاچه مصنوعی و مجتمع سیاحتی کوثر، عمارت قدیمی لطفعلیان، بازار سرپوشیده، سکونتگاه باستانی در شهر سامن و منطقه حفاظت شده لشگردر، اشاره کرد.
ملایر شهرستانی است با آب و هوای معتدل کوهستانی و موقعیت استراتژیکی خاص در استان همدان. این شهر در حوزه سلسله جبال زاگرس قرار گرفته و کوه‌های اطراف آن، مناظر زیبایی را به وجود آورده‌اند.
گویش مردمانش فارسی ، لری و تعداد کمی گویشهای دیگر است و قالی‌های دست بافت آن منسوب به روستاهای کسب، ننج و جوزان شهرت خاصی دارند و عمدتاً صادر میشوند. این شهر از دیرباز در تولید انگور، کشمش، گردو، بادام و... در کشور حرف اول را میزند و محصولات متنوع آن از جمله شیره، عسل، باسلق و... به کشورهای اروپایی و حوزه خلیج فارس صادر میشود. ملایر به دلیل غنای معادن سرب، نقره، سیلیس و فلدسپات، منطقهای مناسب برای فعالیت کارخانه‌ها و شهرک های صنعتی مختلف به شمار می رود
منبع مطالب مشکی رنگ بالا: ایسنا
مطالب اضافه شده توسط نویسنده وبلاگ ، به رنگ سبز نشان داده شده است------------------------------------------------------------
فارس گزارش می‌دهد «ملایر»، دیار قدیمی‌ترین نیایشگاه خشتی دنیا
شهرستان ملایر بدون تردید یک مقصد بی‌نظیر برای سفرهای نوروزی است که می‌تواند لحظات بی‌نظیری را برای خانواده‌ها فراهم کند، شهری که جای جای آن پر از مناطق تاریخی و دیدنی و گردشگری است.
به گزارش خبرگزاری فارس از همدان، اگر بخواهیم جاذبه‌های تاریخی، طبیعی و اقتصادی استان همدان را در قالب یک مجموعه کل در نظر بگیریم، به هر یک از اجزا ظلم کرده‌ایم چراکه هر یک از بخش‌های آن خود یک کل هستند.
ملایر نه تنها جاذبه تاریخی، فرهنگی و طبیعی دارد بلکه جاذبه اقتصادی نیز در آن وجود دارد و شاید تنها نقطه استان باشد که این شرایط را توام با هم دارد. شهر «ملی منبت ایران» سالیانه میزبان گردشگران بسیاری است که برای خریدن مبل به این شهرستان سرسبز و زیبا سفر می‌کنند. ملایر مقصدی بی‌نظیر برای گردشگری است که یک‌تنه می‌تواند میزبان میلیون‌ها گردشگر باشد
-------------------------------------------------------------------------------.
بام ملایر، همراه با صدای پای آب
اگر می‌خواهید لحظه‌ای در میان همهمه‌ها صدای آب در وجودتان طنین‌انداز شود، بی‌درنگ سری به «بام ملایر» بزنید.
مجموعه تفریحی و توریستی بام ملایر یکی از بزرگ‌ترین طرح‌های گردشگری استان همدان به وسعت 460 هکتار است که در شمالی‌ترین نقطه ملایر به عنوان کمربند سبز و دهکده توریستی احداث شده است. این مجموعه فضای مناسبی را برای اقامت خانواده‌ها و گردشگران داخلی و خارجی با ایجاد کمربند سبز و دهکده توریستی ایجاد کرده است، شب‌ها در بام ملایر می‌توان خیال‌ها را را روانه آسمان کرد تا در بیکران هستی سفری دور و دراز را تجربه کند.
-------------------------------------------------------
تپه نوشیجان، سفری به ایران باستان
سفر در تاریخ و بازگشت به ایران باستان برای خیلی‌ها، دلرباست و شعف‌انگیز، پس فراموش نکنید گشتی در «ارگ باستانی نوشیجان» را که قدیمی‌ترین نیایشگاه خشتی هم هست.
ارگ نوشیجان از آثار منسوب به اوایل دوره مادی است و در 10 کیلومتری شمال ملایر قرار دارد. بررسی‌های باستانشناسی، زندگی در سه دوره مادی، هخامنشی و اشکانی را در این منطقه تأکید می‌کند. آثار معماری مادی در این منطقه عبارتند از بنای موسوم به اولین آتشکده، تالار ستوندار آپادانا، معبد مرکزی، اتاق‌ها و انبارها، تونل و حصار.
همچنین وجود تکه‌های متفاوت نقره نشان از ظهور کاربرد سکه دارد. گنجینه سیمین نوشیجان شامل 200 قطعه نقره‌ای بود که اشیایی مانند مهره حلقه و گوشواره با آنها ساخته بودند. مهره‌های نقره‌ای شبیه اشیای مکشوفه در «زیویه »و«مارلیک» هستند و یک سری مهره‌های خاص مارپیچی نوشیجان نیز شبیه اشیای هزاره دوم و سوم تپه حصار است.
در برخی اتاق‌های انبار سقف را با خشت به صورت هلالی و ضربی ساخته‌اند. چنین سقفهایی در این دوره تاریخی بسیار جالب است.
---------------------------------------------------
یخدان میرفتاح
«یخچال میرفتاح » از آثار دوره قاجاریه در شهر ملایر توسط شخصی به نام «میرفتاح» ساخته شده است. از ملایر که به سوی بروجرد پیش برویم، گنبدی آجری شکل به چشم می‌خورد که توسط مزارع یونجه و باغات انگور محاصره شده است. این گنبد زیبا به یخدان میرفتاح معروف است. این بنا به شکل گنبد بوده و از آجر و سنگ ساخته شده است.
ارتفاع بنا از کف تا گنبد 12 متر و از سطح تا منبع ذخیره یخ 4 متر است. این یخچال دو ورودی دارد که یکی به شکل دهلیز بوده که مخصوص ریزش و تخلیه یخ و دیگری که محل رفت و آمد بوده، با پلکانی به قسمت انتهایی یخدان و محل برداشت یخ منتهی می شده است. ضخامت دیوارهای گنبد در قسمت تحتانی 92 سانتی‌متر و در بالا به سه ردیف آجر 20 سانتی‌متری می‌رسد.
این بنا در بارندگی های بهار سال 1398 شمسی به مقدار زیادی تخریب شده است
-------------------------------------------------------
شهر زیرزمینی سامن
یکی از جاذبه‌های کم‌نظیر و هیجان‌انگیز ملایر شهر «زیرزمینی سامن» است. تونل‌هایی سراسر هیجان و قدمت که از زندگی گذشتگان نشانه‌های بسیاری به ما می‌دهد. شهر زیرزمینی سامن در شهری به همین نام در جنوب غربی ملایر در استان همدان واقع شده است. شاید جالب باشد بدانید کارمندان مخابرات هنگام عملیات عمرانی به طور اتفاقی آن را کشف کردند.
به گفته باستان‌شناسان هسته مرکزی شهر به دوره قبل از اشکانیان بازگردد. پس از آن شهر به مرور زمان گسترش یافته و احتمال می رود که خرابه‌های این شهر همانی باشد که در «کتاب‌های المسالک و الممالک» آورده شده است. طبق بررسی‌های اولیه انجام شده نشان داده شده است که شهر بر روی یک بستری از سنگ گرانیت ساخته شده و گویا بیشترین وسعت خود را در سال‌های 130 تا 160 پیش از میلاد داشته و به عنوان یک مکان مذهبی نیز مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
---------------------------------------------------
موزه لطفعلیان
«خانه تاریخی لطفعلیان» در خیابان شهید «مصطفی خمینی» شهر ملایر قرار دارد که بخشی از یک مجموعه مسکونی به یادگار مانده از دوره قاجار است.سازنده و مالک اولیه خانه مرحوم «محسن مصدقی» معروف به «مصدق الممالک» بوده که در عصر فتحعلیشاه قاجار واسطه رابطه خویشاوندی که به دربار داشته با بهره‌گیری از معماران زبده آن دوره اقدام به ساخت این مجموعه نموده است.بخش‌های سه گانه این مجموعه عبارتند از: اندرونی، حسینیه، خانه و اصطبل. خانه کنونی، حسینیه این مجموعه بوده که بعدها توسط مرتضی خان لطفعلیان خریداری شد و کاربری مسکونی یافت.این خانه در 2 طبقه ساخته شده است، سقف طبقه همکف پوشیده از طاق‌های آجری زیباست و پوشش طبقه فوقانی آن به صورت مسطح با تیر چوبی است.زیباترین بخش بنا حوضخانه است که با طاق‌نماهای زیبای آجری به شیوه چهار بخشی پوشیده شده است.
----------------------------------------------------------------
عمارت مصدقی
این بنا دارای 2 هزار و 850 متر مربع مساحت با زیربنای 470 متر مربع و 2 هزار و380متر مربع حیاط است.این ساختمان دارای 2 طبقه است که طبقه زیرین آن با طاق های ضربی و خشتی ساخته شده است.
ساختمان این بنا دارای خانه های دورتادور حیاط و حوضخانه است که با معماری سنتی دارای اتاق های تو در تو، درهای اروسی رنگی و ایوان بلند و متوالی است. حیاط این بنا دارای حوض، پیاده رو در دور حیاط و محوطه‌ای با معماری ایرانی و اسلامی است. این ساختمان پس از مرمت به مجموعه خانه لطفلیان به عنوان خانه و موزه صنایع دستی ملایر اضافه شد.
--------------------------------------
باغ و مقبره سیف‌الدوله
این باغ در سال 1276 هجری قمری توسط« نور سلطان محمد میرزای سیف‌الدوله»؛ حکمران ملایر در دوره ناصرالدین شاه (و از نوادگان فتحعلی شاه قاجار) به منظور تفرجگاه و تفریحگاه مردم شهر وقف شد که بعدها به منظور تجلیل از واقف، «سیفیه» نامیده شد. از آنجا که سازندگان این بوستان مهندسان ایتالیایی بوده‌اند، این پارک را به شکل صلیبی و بیضی ساخته‌اند. این بوستان دارای دو استخر و یک مسجد است که توسط «سیف‌الدوله» احداث شد و ساختمانی که ظاهراً محل سکونت بانی آن بوده است.
--------------------------------------
دژ گوراب
دژ گوراب مربوط به هزاره پنجم پیش از میلاد است که در پنج کیلومتری شرق ملایر و جاده ملایر ـ اراک در روستایی به همین نام قرار دارد. قدیمی‌ترین کتابی که از این دژ نام برده، منظومه ویس و رامین اثر فخرالدین اسعد کرکانی است.
«مانیزان» یکی از روستاهای قدیمی و تاریخی همدان است که قدمت سکونت در آن به دوره مادها می‌رسد. رودخانه مانیزان که از جنوب روستا میگذرد، عامل اصلی شکلگیری روستاست. بنای فعلی روستای مانیزان با حکومت فتحعلی شاه قاجار مقارن است. قلاع فراوان و خانههای اربابی روستا بیانگر پیشینه تاریخی و اهمیت ویژه آن بوده است. جاذبه‌های گردشگری روستای مانیزان به دلیل استقرار در یک ناحیه کوهستانی، برخورداری از آب و هوای معتدل، طبیعت بکر و زیبا، از پتانسیلهای قابل توجه گردشگری برخوردار است.
رودخانه پرآب و خروشان مانیزان، باغات انگور وسیع و مصفا، جنگلهای طبیعی اطراف روستا، همجواری با «منطقه حفاظت شده لشگردر»، معماری پلکانی و سنگی و بقایای قلعهها و خانههای اربابی متعدد، همواره مورد توجه و علاقه گردشگران و علاقمندان به فضاهای روستایی است. یکی از مهمترین رویدادهای مانیز شیره‌پزی آن است که شهرتی جهانی دارد. شیره‌پزی در ملایر قدمتی دیرین دارد و به مرور تبدیل به یکی از رسوم این دیار شده است، در کنار تولید شیره انگور، نشاط، شادی و صمیمیت دستاوردهای مهم دیگر این رسم کهن است. همه اهالی به دنبال تهیه انگور مناسب برای پخت شیره هستند تا بهترین محصول به دست آید.
وسایل و ابزار خاص این کار که از پاییز سال گذشته در انبار بوده‌اند دوباره برای پخت شیره سال جدید به‌کار می‌آیند. همه اعضای خانواده بخصوص بانوان در انجام این کار نقش مهمی دارند. شیره‌پزی کاری جمعی است و همه باید کمک کنند. بهترین شیره انگور ایران در ملایر تولید میشود و شهرتی فراوان دارد.
---------------------------------------------------
لشگردر
«منطقه حفاظت شده لشگردر» که در یک محدوده کوهستانی ـ جنگلی واقع شده، یکی از تفرجگاههای زیبا و ییلاقی اطراف روستای مانیزان است. این منطقه حفاظت شده قلمرو و زیستگاه انواع جانوران و پرندگان مانند گرگ، روباه، خرگوش، تیهو، کبک، شاهین و … است. از رستنیهای این منطقه می‌توان به گل ختمی، گل گاوزبان، آویشن، خاکشیر و گون اشاره کرد که کاربردهای دارویی و صنعتی دارند.
--------------------------------------
منبت ملایر
صنایع دستی در ملایر متنوع و باورنکردنی است اما مهمترین آن ساخت مبل و منبت است که به یکی از جاذبه‌های مهم آن بدل شده است، به راستی که عنوان شهر ملی مبل و منبت زیبنده ملایر است
منبع متن مشکی : خبرگزاری پارس
منبع متن سبز : نویسنده وبلاگ
-----------------------------------------------------------